De oorlog van Rusland in Oekraïne houdt ook de voetbalwereld in zijn greep. De Russische invasie in Oekraïne zorgde er voor dat onder meer de FIFA, UEFA, Vitesse en Schalke 04 actie hebben ondernomen.
Gazprom geweerd door Schalke 04 en UEFA
Sponsors zijn een grote factor in het voetbal, maar gelukkig niet de grootste factor. Zo maakte Schalke 04 al bekend de samenwerking met sponsor Gazprom (Russisch aardgas) te stoppen. De deal levert de club uit de Tweede Bundesliga normaal gesproken 9 miljoen euro per jaar op, maar dat maakt Schalke dus niks uit. Gazprom was al sinds 2007 hoofdsponsor van de club uit Gelsenkirchen.
Daarnaast heeft de Europese voetbalbond UEFA ook besloten om te stoppen met de sponsoring door Gazprom. Het bedrijf was een belangrijke geldbron voor de bond, maar UEFA vindt dat het niet te rijmen valt met de situatie in Oekraïne. Eerder maakte de UEFA al bekend dat de finale van de Champions League is verplaatst van de Gazprom Arena (Krestovskistadion) in Sint-Petersburg naar het Stade de France in Parijs.
UEFA en FIFA: geen Rusland op WK 2022
De meest ingrijpende beslissing vond ook maandag plaats, in een gezamenlijk besluit van de UEFA en wereldvoetbalbond FIFA. Zij besloten dat Russische voetbalteams voorlopig uitgesloten zijn van internationaal voetbal. “Het voetbal is volledig verenigd en solidair met de getroffen mensen in Oekraïne. Beide voorzitters hopen dat de situatie in Oekraïne snel zal verbeteren, zodat voetbal weer een middel kan zijn voor eenheid en vrede”, schrijven de voetbalbonden in een verklaring.
Dat betekent onder meer dat Spartak Moskou niet in de achtste finale van de Europa League mag uitkomen tegen RB Leipzig. De club uit Duitsland gaat nu automatisch door naar de kwartfinale. Het grootste gevolg is dat het Russische nationale team is uitgesloten van kwalificatie voor het WK 2022. Rusland zou het in de play-offs opnemen tegen Polen en vervolgens mogelijk tegen Tsjechië of Zweden. Die landen hadden eerder al aangegeven niet tegen Rusland te willen voetballen.
Voetbalbond oneens met beslissing UEFA en FIFA
De Russische voetbalbond is het, niet geheel onverwacht, oneens met deze beslissing. “Wij zijn van mening dat deze beslissing in strijd is met de normen en principes van internationale competitie en de geest van sport. Het heeft een duidelijk discriminerend karakter en schaadt een groot aantal atleten, coaches, medewerkers van clubs en nationale teams, en vooral miljoenen Russische en buitenlandse fans. We behouden ons het recht voor om de beslissing van de FIFA en de UEFA aan te vechten.”
Spartak Moskou heeft het niet over juridische stappen, maar vindt het besluit “een verwachte, maar niettemin schokkende beslissing. We geloven dat sport, zelfs in de moeilijkste tijden, ervoor is om bruggen te slaan, niet om ze te verbranden. We zullen ons richten op de nationale competities en hopen dat er snel vrede komt, vrede die iedereen nodig heeft.”
Het besluit van de FIFA en UEFA is overigens opvallend, omdat de FIFA eerder op de maandag met een milder besluit kwam. De bond had namelijk besloten dat Russische teams op neutraal terrein moesten spelen en dat het nationale team als ‘Voetbalbond van Rusland’ zou worden aangeduid en geen volkslied mocht spelen of een vlag mocht laten zien. Een beslissing die vergelijkbaar is met die van het IOC, waarbij Russische atleten als ‘Atleten uit Rusland’ op de Olympische Spelen mochten meedoen.
KNVB: niet spelen tegen Rusland of Belarus
De KNVB had voor deze beslissing al aangegeven niet te gaan spelen tegen teams uit Rusland en Belarus (Wit-Rusland). Belarus faciliteert de invasie van Rusland door de Russen op het eigen grondgebied toe te laten. President Loekasjenko van Belarus is bevriend met Vladimir Poetin en wordt ook wel de ‘laatste dictator van Europa’ genoemd. De FIFA en UEFA hebben Belarus niet genoemd in hun verklaring.
De KNVB meldde: “We hopen met heel ons hart dat de oorlog in Oekraïne zo snel mogelijk stopt. De ernst en omvang van de aanhoudende agressie van Rusland en het daaraan meewerken door Belarus maken dat de KNVB dit besluit heeft genomen. De afgelopen dagen heeft hierover veelvuldig contact plaatsgevonden met de overige nationale voetbalbonden, de UEFA en de FIFA. Dit blijven wij doen zolang het conflict duurt.”
Spelersvakbond wil spelers uit Rusland halen
Natuurlijk zijn de inwoners van Oekraïne hard getroffen door de Russische invasie, en zagen we onder meer David Neres verwoede pogingen doen om het land te verlaten (wat hem ook lukte). Maar er zijn ook voetballers die in Rusland spelen en daar misschien niet meer actief willen zijn door de huidige oorlog. Spelersvakbond FIFPRO heeft er bij de FIFA op aangedrongen dat ze spelers de kans moeten geven om transfervrij te vertrekken uit Rusland.
“Het steeds verder escalerende conflict lijkt ons aanleiding om het contract te kunnen beëindigen zonder een schadevergoeding te hoeven betalen aan de club. Daarover zijn we nu in gesprek. Het FIFA-bestuur kan in noodsituaties de regelgeving aanpassen. Gezien de enorm zorgwekkende situatie vinden wij dat spelers de vrijheid moeten hebben om het land te verlaten. We willen hierover zo snel mogelijk duidelijkheid”, aldus de FIFPRO.
Momenteel spelen zo’n 200 buitenlandse voetballers in de Russische competitie. Daaronder zijn drie Nederlanders: Quincy Promes bij Spartak Moskou, Gyrano Kerk bij Lokomotiv Moskou en Glenn Bijl bij Krylia Sovetov Samara. Guus Til en Jorrit Hendrix staan onder contract bij Spartak Moskou, maar spelen momenteel op huurbasis voor Feyenoord.
Steunbetuigingen op het veld over Russische invasie in Oekraïne
Ook op het voetbalveld zijn diverse steunbetuigingen te vinden voor Oekraïne. Veelal roepen spelers middels spandoeken of t-shirts op om de oorlog te stoppen. Zondagavond maakte Benfica een statement toen aanvoerder Jan Vertonghen werd gewisseld voor de Oekraïense aanvaller Roman Yaremchuk, die van Vertonghen ook de aanvoerdersband kreeg.
Opvallend was ook het statement van Liverpool en Chelsea voorafgaand aan de finale van de Carabao Cup (League Cup) zondagavond. Chelsea-eigenaar Roman Abramovich (die al een stapje terug deed vanwege de oorlog) is namelijk een vriend van Vladimir Poetin.
En tenslotte zijn de tranen van Oekraïens international Oleksandr Zinchenko bij Manchester City het meest veelzeggend: