Geschatte leestijd: 5 minuten
We hebben boeken vol geschreven over wedden op sportweddenschappen. Over wedsystemen, spread betting, odds vergelijken, budget management en sport inhoudelijke wedtips. Deze content is belangrijk als je vaker wil winnen met sportweddenschappen en wordt dan ook gretig gelezen door jullie. Waarvoor dank.
Wat er in ons eigen koppie gebeurt is echter minstens zo belangrijk als wat er op het veld of op de baan gebeurt. De psychologie achter wedden of de psychologie van het gokken krijgt relatief weinig aandacht, terwijl het uiteindelijk jouw keuzes zijn die een weddenschap succesvol maken. Niet de prestaties van de sporters.
Als jij wil toetreden tot het gilde van professionele gokkers, dan zal je meester moeten zijn over je eigen keuzes. Je moet dus snappen hoe het brein werkt en hoe we als mens reageren op bepaalde situaties. Tijd voor een stoomcursus psychologie van het gokken.
Wat is de psychologie achter gokken?
Bij wedden riskeer je iets dat waardevol is, voor iets dat nog waardevoller is. Bij een bookmaker is dit geld. Je riskeert bijvoorbeeld €5 om €10 terug te winnen. Als dit lukt maakt het lichaam dopamine vrij en voel jij je gelukkig. In je brein heb je een beloningscentrum genaamd de nucleus accumbens die hiervoor zorgt. Dit heeft een functie: wanneer we iets lekkers eten worden we beloond voor het vinden van eten. Wanneer we sex hebben worden we beloond voor het vinden van een partner. De nucleus accumbens zorgt dus dat we dingen najagen, alleen maakt hierin geen moreel onderscheid tussen dingen die wel en niet goed voor je zijn.
Wanneer je gokt en je wint, dan slaan je hersenen dit op. Je wil dus weer gokken. Ook al win je niet altijd. Het rationele gedeelte van je hersenen doen een rekensom, maar het beloningscentrum heeft alleen boodschap aan het gevoel van de beloning. Wanneer deze verhouding omslaat ten gunste van de nucleus accumbens, dan kun je spreken van een verslaving.
Casino’s versus bookmakers
Het casino wint altijd, maar een bookmaker? Niet noodzakelijk. Waar een casino zeker is van een zekere house edge (gokkasten betalen gemiddeld 96% uit), zijn bookmakers in principe net zo onwetend over de uitkomst van een wedstrijd als jij. Toch is het vak van bookmaker vrij lucratief, hoe kan dat?
Ten eerste heeft de bookmaker alle data in handen. Door het gedrag van spelers te analyseren kunnen ze de odds zo aanpassen dat ze het minste risico lopen. Maar dit is niet de belangrijkste reden. Veel belangrijker is dat een gemiddeld brein niet goed is in risicoanalyse en ook zijn eigen kennis nogal eens overschat.
Optimisme versus werkelijkheid
Stel Ajax speelt tegen Willem 2 in de Arena. De winkansen zijn in het voordeel Ajax, maar levert niet zoveel op. Inzetten op Willem 2 daarentegen levert ongeveer het twintigvoudige op. Zal het dit keer die ene misstap van Ajax zijn, die off day?
Veel spelers zijn dit niveau van optimisme versus werkelijkheid voorbij en snappen dat Ajax wint. Maar ze proberen wel de winst te vergroten door Ajax op +3,5 doelpunten te zetten of Haller twee keer op het scorebord te zetten. Het is dit optimisme, dat nergens op gebaseerd is, waar bookmakers dankbaar gebruik van maken.
psychologie & magie
Een extreme vorm van optimisme is geloven in magie. Iets is geen toeval, maar komt doordat de gokker zijn geluks konijn heeft geaaid. Of omdat een wedstrijd wordt gespeeld op een geluksdag. Soms wordt ook de illusie gewekt dat we invloed hebben op de uitkomst, zoals het kiezen van een eindcijfer bij een staatslot. We hoeven hopelijk niet uit te leggen waarom dit een doodlopende weg is.
Kennis
Je kunt nooit weten hoeveel je niet weet. Laat dat maar even bezinken. Toch zijn we geneigd erg te vertrouwen op de dingen die we wel weten. Ons zelfvertrouwen kan ons in de weg zitten bij het plaatsen van een weddenschap. Door te vertrouwen op de uitkomst zijn we geneigd meer geld in te zetten.
Gokmechanismen
We zijn dus op zoek naar beloning en laten ons daarbij leiden door optimisme, vertrouwen in geluk en kennis. Aanbieders van spellen hebben hun producten hierop aangepast. Neem bijvoorbeeld een gokkast. De tijd tussen het inzet en beloning is minimaal, dus des te groter om nog een keer te spelen. Bij een staatslot kun je wel een maand teren op de hoop dat je gaat winnen. Een gokkast geeft je steeds een kleine beloning zodat je blijft spelen in afwachting van de grote beloning. Als je te lang helemaal niks wint, dan haak je af.
Wij prefereren wedden dus om de reden dat je nooit meer wordt voorgeschoteld dan de odds waarop je hebt ingezet. Het is aan jou om hier verstandig mee om te gaan en weddenschappen te kiezen met een realistisch karakter.
Wat als het fout gaat?
Gokken kan uitmonden in een gokverslaving. Door overmatig gokken veranderen letterlijk de hersencircuits en kan de behoefte om te spelen onweerstaanbaar worden. Toch is gokverslaving geen geïsoleerd proces zoals boven beschreven. Er zijn vaak externe (psychologische) factoren die tevens invloed hebben op gokgedrag:
- Een negatief zelfbeeld
- Weinig sociale- en probleemoplossende vaardigheden
- Het niet kunnen verdragen van teleurstellingen (geringe frustratie-tolerantie)
- Hang naar sensatie
- Non-conformistische persoonlijkheid
- Intra-Psychisch functioneren (ontvankelijkheid voor angst, depressie, schaamte)
De psyche is nog steeds een mysterie en we zijn allemaal geboren met een andere persoonlijkheid. Bovenstaande is dus een beschrijving van algemene mechanieken die op allemaal in meer of mindere mate op ons van toepassing zijn. Hoe we met gokken omgaan heeft ook nog eens te maken met onze maatschappelijke context: het gezin waarin je opgroeit, je vriendenkring, verveling, vluchtgedrag voor stress van werk of relatie.
Deze psychologie van gokken pagina is dan ook niet geschreven als wetenschappelijk artikel, maar om je een introductie te geven in hoe je hersenen functioneren, aan welke mechanieken we soms onbewust ten prooi vallen en hoe je met deze kennis in de toekomst andere besluiten kan maken. Merk je dat je problemen ondervindt bij het gokken, bezoek dan de CRUKS pagina of het CRUKS Register.