Estimated reading time: 8 minuten
Al 130 jaar wordt het EK Allround schaatsen verreden. Nederland en Noorwegen domineerden, maar wie is het beste en hoe kun je wedden op EK Allround schaatsen?
Het EK Allround schaatsen is een van de oudste sporttoernooien ter wereld. Al in 1891 werd het eerste toernooi voor de mannen verreden. Pas 80 jaar later waren de vrouwen een keer aan de beurt. Wij gaan dieper in op de opzet, geschiedenis en statistieken van dit toernooi. En natuurlijk kijken we naar alle mogelijkheden voor wedden op schaatsen EK Allround.
Opzet van de EK Allround schaatsen
Al heel wat jaren kennen we de simpele opzet van allround schaatsen: degene met de gemiddeld snelste tijd over vier afstanden wint het toernooi. Maar dat is lang niet altijd zo geweest, bij zowel het WK Allround schaatsen als het EK Allround schaatsen.
Van het eerste toernooi in 1891 tot en met 1907 kon je namelijk alleen kampioen worden als je minimaal drie afstanden won. Van 1891 tot en met 1895 waren er ook slechts drie afstanden:1/3 mijl, 1 mijl en 3 mijl – omgerekend ongeveer de 500 meter, 1500 meter en 5000 meter. In 1896 kwam de 10.000 meter erbij. Door deze regel zijn er vier toernooien geweest zonder winnaar, omdat niemand drie afstanden won.
Drie afstanden winnen of minste punten
Vanaf 1908 werd er sowieso een winnaar aangewezen. Als iemand drie van de vier afstanden won, was deze sowieso de Europees kampioen allround. Was dat niet het geval, dan zou degene met de minste afstandspunten kampioen zijn. Als je eerste werd op een afstand kreeg je 1 punt, de nummer 2 kreeg 2 punten et cetera.
In 1926 en 1927 werd de tweede voorwaarde voor het kampioenschap (na drie afstanden winnen) het aantal punten ten opzichte van de geldende wereldrecords. En vanaf 1928 kwam de regel dat als niemand drie afstanden zou winnen, er werd gekeken naar de totaalpunten zoals we dat tegenwoordig ook doen. Pas in 1987 werd de regel van ‘drie afstanden winnen = kampioen’ afgeschaft.
EK Allround schaatsen: Geschiedenis
Het allereerste EK Allround schaatsen mannen werd in 1891 in Hamburg, in toen het Duitse Keizerrijk gehouden. Een pas 17-jarige Jaap Eden (later driemaal wereldkampioen allround) deed namens Nederland mee net als zijn landgenoot Klaas Pander, tegen voornamelijk een hoop Duitsers. Er was geen kampioen, omdat geen schaatser alle drie de afstanden won. Datzelfde gold voor 1892 in Wenen, ondanks dat slechts vier schaatsers meededen. De Zweed Rudolf Ericsson was in 1893 daarom de eerste Europees kampioen allround.
Tot de Eerste Wereldoorlog ging vooral Noorwegen vaak aan de haal met de titel. Peder Østlund won in 1899 en 1900, Rudolf Gundersen won driemaal tussen 1901-1906. En de legendarische Oscar Mathisen won het toernooi driemaal tussen 1909-1914. De pech voor Mathisen was dat de Eerste Wereldoorlog zijn carrière vervroegd liet eindigen.
Thunberg, Ballangrud, Andersen en eerste Nederlander
Ook na WO I kon Nederland geen potten breken op het EK Allround. Het waren vooral Finnen en Noren en soms een verdwaalde Oostenrijker die het kampioenschap wonnen. De Fin Clas Thunberg verzamelde in tien jaar tijd vier keer goud en vier keer zilver. De Noor Ivar Ballangrud was een van zijn grootste rivalen en werd ook vier keer Europees kampioen.
Na nog eens een Wereldoorlog domineerde de Noor Hjalmar Andersen begin jaren ‘50 met drie zeges op rij. En in 1953, na 60 jaar, was er eindelijk de eerste Nederlandse winnaar van het EK Allround schaatsen. Kees Broekman werd kampioen, na een tweede plek een jaar eerder. Wim van der Voort werd tweede, wat hij in 1951 ook al werd.
Sovjet-Unie, Ard Schenk en nog meer Noren
Opvallend was een dominantie van de Sovjet-Unie na de titel van Broekman. Tussen 1954 en 1965 kwam de Europees kampioen acht keer uit de Sovjet-Unie. Ard Schenk werd in 1966 de tweede Nederlandse winnaar, een jaar later zijn maatje Kees Verkerk. Schenk won later nog twee keer, maar voor Verkerk bleef het bij één titel.
Na het tijdperk van Ard en Keessie was het weer tijd voor de Noren met soms een Zweed of Rus ertussen. Kay Arne Stenshjemmet stond tussen 1976 en 1981 vijf keer op het podium: twee keer goud, twee keer zilver en één keer brons. Jan Egil Storholt en Sten Stensen zorgden voor nog meer Noorse medailles in die tijd.
Terugkeer van Nederland, jarenlange dominantie
In 1979 was Hilbert van der Duim voor het eerst Nederlands kampioen allround geworden. Hij werd zelfs zes keer op rij Nederlands kampioen. En vanaf 1981 mengde hij zich ook op het Europese vlak. Na zilver en brons pakte hij de Europese titel in 1983 en 1984. Hein Vergeer zorgde voor vier Nederlandse eindzeges op rij door in 1985 en 1986 te winnen. Leo Visser en Bart Veldkamp pakten hun enige titel in respectievelijk 1989 en 1990.
In 1991 won de toen zeer sterke Johan Olav Koss (uit Noorwegen natuurlijk) het EK allround, in de tijd dat hij ook het WK allround won (1990 en 1991). Maar Koss zou slechts één keer Europees kampioen worden. Drie jaar op rij werd hij tweede – twee keer achter Falko Zandstra en in 1994 achter Rintje Ritsma. Na de succesvolle Olympische Spelen van Lillehammer 1994 met drie keer goud zette Koss een punt achter zijn carrière op 26-jarige leeftijd.
Van Rintje Ritsma naar Sven Kramer
1994 was het begin van het tijdperk-Ritsma. De Beer van Lemmer won zes van de zeven EK’s en moest alleen eenmaal de zege aan Ids Postma laten. Begin jaren ‘2000 waren er vijf winnaars in zes jaar (vier keer Nederland), met alleen twee titels voor Jochem Uytdehaage. En vanaf 2007 kon Nederland genieten van de Sven Kramer show.
Tot en met 2019 won hij tien toernooien en mochten tussendoor alleen Ivan Skobrev en Jan Blokhuijsen een keer winnen bij afwezigheid van Koning Kramer. Verder moesten Blokhuijsen en vooral Håvard Bøkko het doen met tweede en derde plaatsen. De huidige Europees kampioen is Patrick Roest, die in 2021 won. Vanaf 2017 wordt het toernooi overigens om de twee jaar gehouden, vanwege de drukke kalender.
Geschiedenis EK Allround vrouwen
Bij de vrouwen is de geschiedenis een stuk korter. Van 1970-1974 werd het toernooi voor het eerst gereden, met twee titels voor de Russische Nina Statkevitsj en drie voor de Nederlandse Atje Keulen-Deelstra. Na zes jaar afwezigheid kwam het toernooi voor de vrouwen in 1981 weer terug. Vanaf die tijd was het vooral (Oost-)Duitsland dat de klok sloeg.
Andrea Mitscherlich werd vijf keer Europees kampioen in zes jaar tijd, met drie keer Yvonne van Gennip achter zich op de tweede plaats. En vanaf 1989 zou Gunda Niemann domineren met haar onorthodoxe, doch krachtige techniek. Ze won zeven van de acht toernooien tot 1996, waarna we eindelijk Nederlands succes zagen. Tonny de Jong werd in 1997 en 1999 kampioen, voornamelijk door voorsprong van de Nederlandse klapschaats.
Statistieken EK Allround schaatsen
Bij de individuele statistieken is het Oranje boven, met tien titels voor Sven Kramer en zes voor Rintje Ritsma. Clas Thunberg en een hele hoop Noren waren ook meervoudig kampioen. Maar in de totaalstand moeten ‘we’ nog wel Noorwegen voor ons dulden. Zij leverden 38 keer de Europees kampioen, Nederland 36 keer. Mijlenver daarachter vinden we de Sovjet-Unie en Zweden op 10, en Finland op 7. Sven Kramer is qua afstandsmedailles ook de beste met 32, waarvan 23 goud. Clas Thunberg volgt op 29 waarvan 17 goud.
Bij de vrouwen is Gunda Niemann met acht zeges het allerbeste, net als met 44 afstandsmedailles (28 goud). Ireen Wüst, Martina Sablikova, Anni Friesinger en Andrea Mitscherlich werden vijf keer Europees kampioen. Claudia Pechstein en Atje Keulen-Deelstra drie keer. Dezelfde namen vinden we ook terug bij de medailles per afstand.
Een andere interessante statistiek is dat Thialf veruit het vaakst de organiserende locatie was van het EK Allround. Bij de mannen gaat het om 16 toernooien en bij de vrouwen om 18. Het Eisstadion in Davos werd 11 keer bij de mannen gebruikt, maar in 1972 voor het laatst. Opvallend is dat het EK allround slechts vijf keer in het Vikingskipet van Hamar was, in 2014 voor het laatst.
EK Allround Schaatsen | Wedmarkten
Bij wedden op schaatsen zijn er vaak een aantal odds (wedmarkten) om uit te kiezen. Wij lichten er een aantal toe die je kunt kiezen bij bookmakers in Nederland.
Wedden op EK Schaatsen allround – eindwinnaar
De meest voor de hand liggende wedmarkt is natuurlijk de outright winnaar van het toernooi. Bij de mannen en vrouwen is het een stuk spannender geworden nu Sven Kramer en Ireen Wüst gestopt zijn. Kunnen Patrick Roest en Antoinette de Jong de buitenlandse concurrenten van zich afhouden?
Wedden op EK Schaatsen allround – nationaliteit van de winnaar
Vaak kun je bij wedden op sporten ook op een andere outright markt inzetten. Zo kan het voorkomen dat je de nationaliteit van de winnaar kunt voorspellen. Dat vergroot je kansen, tegen natuurlijk iets lagere odds. Wordt het een Nederlander of misschien toch weer iemand uit een Scandinavisch land?
Wedden op EK Schaatsen allround – winnaar per afstand
Een allroundtoernooi wordt natuurlijk verreden over vier afstanden. De gemiddeld beste schaatser wint, maar lang niet altijd wint die kampioen ook veel afstanden. Er doen ook wel eens specialisten op korte en lange afstand mee. Bij wedden op schaatsen EK allround is dit misschien wel een van de leukste wedmarkten.